Disa pjesë përfunduan në hapësirë pasi një trup tjetër goditi Marsin, fluturoi përmes Sistemit Diellor dhe më në fund përfunduan në planetin tonë.
– Advertisements –
Gjatë grumbullimit të mostrave të tilla, shkencëtarët vunë re një model të pazakontë – këto ishin copa shkëmbi që u formuan në Mars relativisht kohët e fundit, gjë që është e çuditshme duke pasur parasysh se një pjesë e madhe e sipërfaqes së Planetit të Kuq është e një moshe më të vjetër.
Kishte mundësi që të bënim gabime të mëdha në përcaktimin e moshës së shkëmbinjve. Teknika të ndryshme takimi dhanë rezultate të ndryshme, që do të thotë se shkencëtarët nuk ishin plotësisht të sigurt se kur u formuan në të vërtetë këta shkëmbinj.
Prandaj, shkencëtarët nga SHBA dhe Britania e Madhe i analizuan shkëmbinjtë në mënyrë më të detajuar. Për habinë e tyre, shumë prej tyre ishin në të vërtetë mjaft të rinj, vetëm disa qindra milionë vjeç.
“Për shkak të disa karakteristikave kimike, ne e dimë se këta meteoritë janë padyshim nga Marsi. Ka dhjetëra mijëra kratere me ndikim në Mars, kështu që ne nuk e dimë saktësisht se nga kanë ardhur këta meteorë. Mënyra më e lehtë për ta zbuluar është përcaktimi i moshës së mostrave”, tha vullkanologu Ben Cohen nga Universiteti i Glasgow, raporton Science Alert.
Rreth 360 mostra meteorësh janë gjetur në Tokë dhe janë përcaktuar se kanë origjinën nga Marsi. Rreth 302, shumica prej tyre, i përkasin shergottiteve, një lloj shkëmbi marsias i pasur me metale që u formua pas aktivitetit vullkanik.
Bazuar në sipërfaqen e Planetit të Kuq, i cili është plot me kratere, shkencëtarët kanë vlerësuar se bëhet fjalë për një tokë mjaft të vjetër. Domethënë, nëse sipërfaqja do të ishte më e re, domethënë nëse do të kishte origjinën nga aktiviteti vullkanik, rrjedha e lavës do të fshinte shumë kratere.
Prandaj, çdo guralec nga sipërfaqja e Marsit që fluturon në hapësirë për shkak të një goditjeje me ndonjë trup duhet të jetë mjaft i lashtë. Por ky nuk është rasti me ata që përfunduan këtu në Tokë, sepse ata janë më të rinj se 200 milionë vjet.
Kjo shkaktoi të ashtuquajturin paradoks të moshës shergottite, i cili ka pllakosur shkencëtarët për dekada. Shpjegimet për këtë enigmë kanë variuar nga e njëjta origjinë për të gjithë shergotitët e rinj deri te ideja se ndikimi mund të ketë ngrohur dhe thyer shkëmbin deri në atë pikë sa të “ndikoi” disi në moshën e tij. Por as teoria nuk i përshtatet provave – vetë shkëmbinjtë.
Shkencëtarët përcaktojnë moshën e shergottitit përmes datimit argon-argon, i cili bazohet në kalbjen e kaliumit radioaktiv në argon. Për shkak se kjo shkallë zbërthimi prodhon një raport specifik të izotopeve të argonit, shkencëtarët mund të përdorin analizën e raportit për të përcaktuar se sa kohë ka ndodhur zbërthimi radioaktiv dhe kështu të japin mostrën.
Problemi është se këtu në Tokë mund të llogarisim burime të ndryshme argoni që mund të hyjnë në mostër, gjë që nuk është aq e lehtë për shergottitet e formuara në Mars. Ekzistojnë pesë burime potenciale të argonit për shergotitin në Planetin e Kuq, krahasuar me vetëm tre për shkëmbinjtë në Tokë.
Për të kapërcyer këtë problem, Cohen dhe kolegët e tij zhvilluan një metodë për të korrigjuar ndotjen e argonit nga Toka dhe hapësira.
“Kur e bëmë këtë, datimi me argon-argon tregoi se këta ishin shkëmbinj të rinj, i cili ishte në përputhje të përsosur me metodat e tjera, si plumbi uranium”, shpjegon Cohen.
Shkencëtarët supozojnë se gjetja e vetëm shkëmbinjve më të rinj në Mars mund të shpjegohet me ndikime të shpeshta që thyejnë sipërfaqen e vjetër, duke ekspozuar dhe nxjerrë gurë më të rinj.
Hulumtimi Sinkronizimi i orëve shkëmbore të historisë së Marsit: Zgjidhja e paradoksit të moshës shergottite 40Ar/39Ar u botua në revistën Earth and Planetary Science Letters.
+ There are no comments
Add yours